ધોરણ 10 સામાજિક વિજ્ઞાન – 5. ભારતનો વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજીનો વારસો

વિજ્ઞાન એટલે ..

ટેક્નોલૉજી એટલે ...

કલાની દૃષ્ટિએ આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ ધરાવતું શિલ્પ ક્યું છે ?

ક્યું વિજ્ઞાન પ્રયોગાત્મક વિજ્ઞાન છે ?

પારાની ભસ્મ કરીને ઔષધ તરીકે વાપરવાની પ્રથા કોણે ચાલુ કરી હતી ?

નાલંદામાંથી મળી આવેલા બુદ્ધની તામ્રમૂર્તિની ઊંચાઇ કેટલી છે ?

દિલ્લી પાસે ક્યા સમ્રાટે 24 ફૂટ ઊંચો લોખંડનો વિજયસ્તંભ ઊભો કરાવ્યો હતો ?

મહર્ષિ ચરક : ચરકસંહિતા; મહર્ષિ સુશ્રુત :....

ગણિતશાસ્ત્રના પિતા કોને કહે છે ?

જ્યોતિષશાસ્ત્રને 'તંત્ર', ‘હોરા' અને ‘સંહિતા' એમ ત્રણ ભાગમાં કોણે વહેંચ્યું હતું ?

π ની કિંમત કેટલી ગણવામાં આવે છે ?

બ્રાભ્રવ્ય પાંચાલે રચેલો ગ્રંથ છે. _____ છે.

ગુપ્તયુગના ક્યા ખગોળશાસ્ત્રીએ સાબિત કર્યું હતું કે પૃથ્વી પોતાની ધરી પર ફરે છે ?

પ્રાચીન ભારતમાં ગુરુત્વાકર્ષણના નિયમને પ્રચલિત કરનાર પ્રણાલી બ્રહ્મસિદ્ધાંતની શોધ કોણે કરી હતી ?

વાસ્તુશાસ્ત્ર એ ક્યા શાસ્ત્રનું અવિભાજ્ય અંગ છે

વિશ્વકર્માએ વાસ્તુશાસ્ત્રને કેટલા ભાગમાં વહેંચ્યું હતું ?

નીચેનામાંથી ક્યું વિદ્યાન સાચું નથી ?

બૃહદ્સંહીતા નામનો ગ્રંથ કઇ બાબતોની જાણકારી આપે છે ?

મંદિર, મહેલ, અશ્વશાળા, કિલ્લા, ઇત્યાદિની રચના કેવી રીતે કરવી, કઇ દિશામાં કરવી તેના સિદ્ધાંત દર્શાવતું શાસ્ત્ર નીચેનામાંથી જણાવો.

પ્રાચીન ભારતના મહાન ઋષિઓએ .......... ના ક્ષેત્રે અમૂલ્ય વારસો જગતને આપ્યો છે.

ભારત ........ વિચારધારાની સાથે વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિબિંદુ ધરાવે છે.

ચેન્નઇના સંગ્રહાલયમાં સચવાયેલું મહાદેવ ......... શિલ્પ કલાની દૃષ્ટિએ આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ ધરાવતું શિલ્પ છે.

નાલંદા વિદ્યાપીઠના બૌદ્ધ આચાર્ય નાગાર્જુનને ભારતીય .... ના આચાર્ય માનવામાં આવે છે.

આચાર્ય નાગાર્જુને ........ ની ભસ્મ કરીને તેને ઔષધ તરીકે વાપરવાની ભલામણ કરી હતી.

18 ફૂટ ઊંચી ભગવાન ........ ....... ની તામ્રમૂર્તિ નાલંદામાંથી મળી આવી છે.

7.6 ફૂટ ઊંચી અને 1 ટન વજન ધરાવતી ભગવાન બુદ્ધની ........... સુલતાનગંજ(બિહાર)માંથી મળી આવી છે.

7 ફૂટ વજનનો અને 24 ફૂટ ઊંચો સમ્રાટ ........ દિલ્લીમાં ઊભો કરાવેલ વિજયસ્તંભ (લોહસ્તંભ) રસાયણવિદ્યાનો ઉત્તમ નમૂનો છે.

મહર્ષિ ચરક : ચરકસંહિતા; મહર્ષિ સુશ્રુત : ...............

વૈદકશાસ્ત્રના પિતા વાગ્ભટ્ટે નિદાનક્ષેત્ર ......... નામનો ગ્રંથ લખ્યો છે.

શૂન્ય(0)ની શોધ ........ કરી હતી.

ઈ.સ. 1150માં ........ ‘લીલાવતી ગણિત' અને ‘બીજગણિત’ નામના ગ્રંથો લખ્યા હતા.

.......... ને ‘ગણિતશાસ્ત્રના પિતા' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

......... માં જ્યોતિષશાસ્ત્રના મૂળ આર્યસિદ્ધાંતોનું વર્ણન આપેલું છે.

શાસ્ત્રોમાં .... સૌથી પ્રાચીન શાસ્ત્ર છે.

બ્રહ્મગુપ્તે ‘........' ગ્રંથમાં ગુરુત્વાકર્ષણના નિયમોનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.

........ મહાન ખગોળવેત્તા અને જ્યોતિષશાસ્ત્રી હતા.

વરાહમિહિરે ‘........’ નામનો ગ્રંથ રચ્યો હતો.

વાસ્તુશાસ્ત્ર એ ........ નું અવિભાજ્ય અંગ છે.

પંદરમી સદીમાં મેવાડના રાણા ........ વાસ્તુશાસ્ત્રનો પુનરુદ્ધાર કરાવ્યો હતો.

વાસ્તુશાસ્ત્રને આઠ ભાગમાં વહેંચનાર ........ને દેવોના પ્રથમ સ્થપતિ માનવામાં આવે છે.

....... એ ભારતીય સંસ્કૃતિનું મૂળભૂત લક્ષણ છે.