સરકારી કર્મચારીઓ માટે ખુશખબર, યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમમાં મળશે આ લાભ

સરકારી કર્મચારીઓ માટે લાવવામાં આવેલી આ નવી પેન્શન યોજના તેમના ભવિષ્યને સુરક્ષિત કરવા માટે એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. આ યોજના જૂની પેન્શન યોજના (OPS) અને નવી પેન્શન સિસ્ટમ (NPS) ની કેટલીક ખામીઓને દૂર કરીને એક સંતુલિત સમાધાન પૂરું પાડવાનો પ્રયાસ કરે છે.

યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ (UPS) શું છે?

યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ (UPS) એ કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા તેના કર્મચારીઓ માટે રજૂ કરાયેલ એક નવી પેન્શન પ્રણાલી છે. આ યોજના એવા કર્મચારીઓ માટે છે જેઓ 1 જાન્યુઆરી, 2004 પછી સરકારી સેવામાં જોડાયા છે અને હાલમાં નેશનલ પેન્શન સિસ્ટમ (NPS) હેઠળ આવે છે. આ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય કર્મચારીઓને નિવૃત્તિ પછી એક ખાતરીપૂર્વકનું અને નિશ્ચિત માસિક પેન્શન પૂરું પાડવાનો છે.

આ યોજનાને ઘણીવાર “ગેરંટીડ પેન્શન સિસ્ટમ” (Guaranteed Pension System – GPS) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.

આ યોજનાની જરૂર શા માટે પડી?

• જૂની પેન્શન યોજના (OPS): આ યોજનામાં કર્મચારીને નિવૃત્તિ સમયે છેલ્લા પગારના 50% પેન્શન મળતું હતું અને કર્મચારીએ કોઈ યોગદાન આપવાનું નહોતું. પરંતુ, સરકાર પર તેનો આર્થિક બોજ ખૂબ વધારે હતો.
• નવી પેન્શન સિસ્ટમ (NPS): 2004 માં લાગુ થયેલ આ યોજના બજાર આધારિત હતી. તેમાં કર્મચારી અને સરકાર બંને યોગદાન આપે છે, પરંતુ નિવૃત્તિ પર કેટલું પેન્શન મળશે તેની કોઈ ગેરંટી નહોતી, કારણ કે તે બજારના વળતર પર નિર્ભર હતું. આ કારણે કર્મચારીઓમાં પોતાના ભવિષ્યને લઈને ઘણી અનિશ્ચિતતા હતી.

આ બંને યોજનાઓની ખામીઓને દૂર કરવા અને કર્મચારીઓને સામાજિક સુરક્ષાની ખાતરી આપવા માટે UPS લાવવામાં આવી છે.

યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ (UPS) ની સંપૂર્ણ વિગતો અને મુખ્ય લાક્ષણિકતાઓ:

૧. પાત્રતા (Eligibility):

• આ યોજના કેન્દ્ર સરકારના એવા તમામ કર્મચારીઓ માટે છે જેઓ 1 જાન્યુઆરી, 2004 પછી સેવામાં જોડાયા છે અને NPS ના સભ્ય છે.
• હાલના NPS સભ્યોને UPS માં જોડાવા માટે વિકલ્પ આપવામાં આવશે. તેઓ પોતાની પસંદગી મુજબ NPS માં ચાલુ રહી શકે છે અથવા UPS માં જોડાઈ શકે છે.

૨. પેન્શનની ગણતરી અને ફોર્મ્યુલા:

• આ યોજનાનો સૌથી મોટો ફાયદો એ છે કે તેમાં પેન્શનની રકમ નિશ્ચિત છે.
• ફોર્મ્યુલા: જે કર્મચારીએ ઓછામાં ઓછી 25 વર્ષની સેવા પૂર્ણ કરી હોય, તેને નિવૃત્તિ સમયે તેના છેલ્લા 12 મહિનાના સરેરાશ મૂળભૂત પગાર (Average Basic Pay) ના 50% જેટલું માસિક પેન્શન મળશે.
• જો કોઈ કર્મચારી 25 વર્ષથી ઓછી સેવા સાથે નિવૃત્ત થાય છે, તો તેને તેની સેવાના વર્ષોના પ્રમાણમાં પેન્શન મળશે.

૩. કર્મચારી અને સરકારનું યોગદાન (Contribution):

• કર્મચારીનું યોગદાન: કર્મચારીએ પોતાના મૂળભૂત પગાર (Basic Pay) અને મોંઘવારી ભથ્થા (DA) ના 10% જેટલું યોગદાન આપવાનું રહેશે.
• સરકારનું યોગદાન: સરકાર કર્મચારીના મૂળભૂત પગાર અને મોંઘવારી ભથ્થાના 18.5% જેટલું યોગદાન આપશે. (જે NPS ના 14% કરતાં વધારે છે).

૪. ફેમિલી પેન્શન (Family Pension):

• જો સેવા દરમિયાન અથવા નિવૃત્તિ પછી કર્મચારીનું અવસાન થાય, તો તેમના પરિવારને આર્થિક સુરક્ષા પૂરી પાડવા માટે ફેમિલી પેન્શનની જોગવાઈ છે.
• સામાન્ય રીતે, કર્મચારીને મળવાપાત્ર પેન્શનના 60% રકમ તેમના જીવનસાથી (પતિ/પત્ની) ને ફેમિલી પેન્શન તરીકે આજીવન મળશે.

૫. લઘુત્તમ પેન્શન (Minimum Pension):

• જે કર્મચારીઓએ ઓછામાં ઓછી 10 વર્ષની સેવા પૂર્ણ કરી છે, તેમને નિવૃત્તિ પર દર મહિને ₹10,000 નું લઘુત્તમ પેન્શન સુનિશ્ચિત કરવામાં આવ્યું છે. આનાથી ઓછી સેવા ધરાવતા કર્મચારીઓને પણ તેમની સેવાના પ્રમાણમાં લાભ મળશે.

૬. મોંઘવારી રાહત (Dearness Relief – DR):

• નિવૃત્તિ પછી પણ પેન્શનરોને વધતી મોંઘવારી સામે રક્ષણ મળશે. સરકાર દ્વારા સમયાંતરે જાહેર કરવામાં આવતા મોંઘવારી રાહત (DR) નો લાભ પેન્શનની રકમ પર મળશે, જેથી પેન્શનની ખરીદ શક્તિ જળવાઈ રહે.

૭. નિવૃત્તિ પર ઉપાડ (Withdrawal on Retirement):

• NPS ની જેમ, કર્મચારીને નિવૃત્તિ પર તેના પેન્શન ફંડમાંથી એકસાથે અમુક રકમ ઉપાડવાનો વિકલ્પ મળશે નહીં. આ યોજના સંપૂર્ણપણે પેન્શન આધારિત છે. મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય માસિક આવક સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.

૮. કર લાભો (Tax Benefits):

• સરકારે સ્પષ્ટતા કરી છે કે UPS માં જોડાનારા કર્મચારીઓને NPS હેઠળ મળતા તમામ કર લાભો મળતા રહેશે. કર્મચારી દ્વારા કરવામાં આવેલ યોગદાન પર આવકવેરાની કલમ 80CCD હેઠળ કર કપાતનો લાભ મળશે.

ત્રણેય પેન્શન યોજનાની સરખામણી:

સારાંશ

યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ (UPS) એ સરકારી કર્મચારીઓ માટે એક સકારાત્મક અને સુરક્ષિત ભવિષ્ય તરફનું પગલું છે. તે OPS ની જેમ “ખાતરીપૂર્વકનું રિટર્ન” આપે છે અને NPS ની જેમ “યોગદાન આધારિત” પણ છે, જેમાં સરકારનો ફાળો નોંધપાત્ર રીતે વધારે છે. આ યોજના લાખો કર્મચારીઓ અને તેમના પરિવારોને નિવૃત્તિ પછી આત્મસન્માન સાથે અને આર્થિક રીતે ચિંતામુક્ત જીવન જીવવામાં મદદ કરશે.